De voorzitter van Sapna Foundation (Janice Aliar) geeft elke week yogalessen aan gedetineerden in de gevangenis in Westzaan (Justitieel Complex Zaanstad). Hieronder deelt zij haar ervaringen:
‘Sinds april 2017 geef ik wekelijkse yogalessen aan mannelijke gedetineerden in de gevangenis in Westzaan. Veel mensen vragen me hoe dat is, of het eng is, of het veilig is, etc. Graag deel ik daarom mijn ervaringen over het yogales geven in de gevangenis: Het is ontzettend leuk om te doen. Het is elke week een heel avontuur om daar in het stiltecentrum/de yogaruimte te komen: toegangspasje, veiligheidscontroles, pieper, deuren, camera’s, lange gangen, nog meer deuren en nog meer camera’s voordat ik eindelijk mijn yogamatje kan uitrollen en de mannen mag verwelkomen. Natuurlijk was ik de eerste les best zenuwachtig; hoe zullen de mannen reageren op de yogaoefeningen, op mij als docente, op het chanten van de ‘AUM’ mantra, op het sluiten van hun ogen, etc. En natuurlijk ging het ook even door mijn hoofd dat die mannen niet voor niets binnen zitten, ze hebben waarschijnlijk iets gedaan wat niet correct is. Ik weet niet waarvoor de mannen opgesloten zitten en dat is ook beter. Anders zou ik tijdens de les kunnen denken: ‘Oh, jij bent een moordenaar, jij bent een drugsdealer, jij een verkrachter, etc.’ Dat lijkt me geen goede basis om les te geven. Mijn taak als yoga docente is om niet te oordelen en de mannen te behandelen als elke andere leerling aan wie ik de positieve effecten van yoga mag proberen over te dragen, zodat er minder stress wordt ervaren en hopelijk leidt dit tot het (enigszins) verbeteren van hun leven. De samenstelling van de groep is heel divers: blanke mannen, mannen van Marokkaanse afkomst, Antilliaanse afkomst, Oost-Europese afkomst, etc. Ik geef de lessen meestal in het Engels, omdat er ook niet-Nederlands sprekende mannen deelnemen.

Elke week is het weer even afwachten hoeveel mannen er zullen verschijnen, maar de reacties van de deelnemers zijn ontzettend positief en er zijn een aantal die elke week gegarandeerd naar de yogales komen. Het valt me op dat de mannen dankbaarheid tonen na afloop van de lessen en ze benaderen mij beleefd en met respect. Het mooiste compliment wat ik als docente heb gekregen, is dat enkele mannen onderling aan het praten waren en elkaar vertelden dat ze zeker yoga zullen blijven doen als ze uit de gevangenis zijn. Eén van de mannen zou de volgende dag vrij komen en vertelde dat zijn zus hem al heeft ingeschreven bij een yogaschool in Amsterdam omdat hij haar verteld had hoe fijn hij de lessen in de gevangenis vindt. Daarop reageerde een andere gedetineerde dat hij elke dag yoga zal blijven doen, ook als hij uit de gevangenis is. Wat mij ook erg goed doet om te horen is dat de meesten de yogales als het enige lichtpuntje van de hele week zien en er echt naar uit kijken. Na afloop van elke les vragen we altijd hoe de mannen zich voelen. Reacties als ‘ik voel me helemaal ontspannen’, ‘mijn hoofd is helemaal leeg’, ‘het voelt heerlijk’ ‘ik kan beter slapen door de yoga’ zijn veelvoorkomende reacties die we krijgen. Oftewel, yoga heeft effect, ook bij gedetineerden.

Het personeel van de inrichting wil ook graag aan de yoga. Enkele bewakers hebben aangegeven dat de mannen na de yogales altijd heel ontspannen zijn, grapjes maken en heel anders zijn dan de overige dagen van de week. Inderdaad, yoga heeft effect.

Het leven in de gevangenis is niet makkelijk: Als gedetineerde kunnen allerlei gedachten door je hoofd spoken, allerlei zorgen kunnen je bezig houden. Maar zoals één van de mannen zo mooi verwoordde: ‘Door binnen te zitten, krijg je automatisch de gelegenheid om ook de reis naar binnen te maken, binnen in jezelf’. Yoga kan de mannen daarbij een handje helpen, in de hoop dat als de mannen weer eenmaal buiten zijn, dat ze dan niet alleen maar gericht zijn op de buitenwereld, maar ook die plek van kalmte en vrede in zichzelf kunnen vinden die ze binnen tijdens de yogales wisten op te zoeken’.

Janice Aliar
September 2017